آثار معماری در جهان نه تنها مورد توجه مهندسین بوده است، بلکه توجه عموم افراد را نیز به خود جلب می کند. سبک های معماری که روی سازه ها پیاده شده است نشان از فرهنگ و سبک زندگی مردم در ادوار مختلف دارد. به همین دلیل است که می توان گفت مطالعه تاریخچه هنر معماری در جهان مانند دروازه ای به تاریخ جهان است.
با توجه به این امر شناخت سبک های معماری بسیار حائز اهمیت است و به ما در شناخت فرهنگ یک شهر یا کشور کمک شایانی خواهد کرد. به همین دلیل است که در این مقاله به مطالعه سبک های مختلف معماری در جهان می پردازیم. در ادامه با ما در این مقاله همراه باشید تا سفری به گذشته داشته باشیم.
هنر معماری
قبل از آن که به معرفی سبک های مهم معماری در جهان بپردازیم ، هنر معماری را تعریف می کنیم. در یک تعریف بسیار ساده می توانیم بگوییم هنر معماری ، علم طراحی ساختمان و یا هر فضای دیگر است.
هنر معماری در جهان با ایده ساخت مکان هایی برای پناه بردن توسط انسان اولیه شکل گرفت و در طول زمان دستخوش تغییرات بسیار زیادی شد. به همین دلیل سبک های بسیار متنوعی در طول تاریخ شکل گرفت. امروزه پیشرفت علم و تکنولوژی موجب توسعه هنر معماری در جهان شده است. اما هنوز هم بسیاری از سبک های جدید در معماری هستند که از سبک های کهن الهام گرفته اند.
معرفی مهم ترین سبک های معماری در جهان
محققان تاریخ ، شروع هنر معماری را به دوران ماقبل از تاریخ نسبت می دهند. بعد از آن به مروز زمان سبک های مختلفی ظهور کردند که معماری مصر باستان ، بیزانس ، رومانسک ، گوتیک و رنسانس به عنوان نمونه های برجسته در معماری جهان شناخته می شوند. در ادامه به معرفی خصوصیات و ویژگی های این سبک ها می پردازیم.
معماری ماقبل تاریخ
برخی از افراد به اشتباه فکر می کنند که در دوران ماقبل تاریخ هیچ اثری از هنر معماری نبوده است. در حالی که تحقیقات و بررسی های انجام شده نشان می دهد که علم معماری از همان دوران ماقبل تاریخ در زندگی انسان شکل گرفته است.
آثار بناهای تاریخی به جا مانده از آن دوران نشان دهنده وجود هنر معماری در هزاران سال پیش است. این دوره به سه قسمت دوران پارینه (دیرینه) سنگی ، میان سنگی و نو سنگی تقسیم می شود.
شروع ساخت و ساز و خروج انسان از غارها را می توان یکی از ویژگی های مهم دوران نوسنگی برشمرد. اولین سکونت گاه های بشری از جنس سنگ بوده است که به صورت قرار دادن یک سنگ بزرگ افقی بر روی دو سنگ عمودی تشکیل می شدند. اولین معابد و مقابر نیز مربوط به دوران نوسنگی است.
معماری مصر باستان
مصرباستان را می توان یکی از تاثیرگذارترین تمدن ها در تاریخچه معماری در جهان معرفی کرد. اهرام ثلاثه مصر را می توان به عنوان بزرگترین نماد سبک معماری مصر باستان معرفی کرد. شکوه و عظمت اهرام مصر به این دلیل است که مصریان آرامگاه ها را خانه های ابدی خود می دانستند و به همین دلیل آن ها را از مصالح بسیار محکمی میساختند.
در طول تاریخ مصر باستان ، مصالح به کار رفته جهت ساخت انواع بناها خشت یا سنگ بوده است. بناهای خشتی بیشتر مربوط به بناهایی بوده است که صاحبان آن ها از لحاظ مالی در سطح معمولی بودند در حالی که بناهای سنگی در مصر باستان ( سنگ هایی چون گرانیت ، مرمر ، آهک و بازالت ) متعلق به افراد ثروتمند بوده است. اما نکته قابل توجه در ارتباط با سبک معماری مصر باستان این است که نتایج تحقیقات نشان می دهد ، سبک معماری مصر باستان همواره در سایه مذهب و تفکرات دوران خود بوده است.
معماری بیزانس
قرن ۴ تا ۱۵ میلادی در تاریخ معماری در جهان به سبک معماری بیزانس تعلق دارد. این سبک از معماری در قرون وسطی و در دوران حکومت امپراطور روم شرقی رونق پیدا کرد. از خصوصیات مهم این معماری می توان گنبد های بزرگ و مرتفع ، پنجره های بلند و طراحی استادانه موزاییک برای دکور اشاره کرد.
هر چند سبک معماری بیزانس به سبک غالب بخش شرقی امپراطوری روم در دوران امپراطور یوستی نیانوس تبدیل شده بود اما تأثیرات آن از سال ۳۳۰ تا سال ۱۴۵۳ میلادی ادامه داشت. حتی شاید برایتان جالب باشد که بدانید از این سبک برای ساخت بعضی از کلیساها در زمان معاصر نیز استفاده می شود.
معماری رومانسک
یکی از سبک هایی که در معماری جهان رد پای بسیار پر رنگی دارد ، سبک معماری رومانسک است. سبک رمانسک در قرن ۱۰ میلادی آغاز شد و تا قرن ۱۲ تا ظهور سبک گوتیک ادامه داشت. معماری رومانسک با دیوارهای ضخیم ، طاق های گرد ، پایه های محکم ، و دالان های تزئین شده شناخته می شود.
نقشه های معمولی و متقارن در این سبک به ندرت به چشم می خورد. قلعه ها و کلیساهای بسیاری در این دوره از تاریخ ساخته شدند که از معروف ترین بناهای این معماری می توان به کلیسای سانتا ماریا مجوره در شهر گاتسو ایتالیا اشاره کرد.
ساختمان های رومانسک در اغلب موارد دکور ساده ای دارند و از الگوهای خمیده یا گل دار پیروی نمی کنند. اما شکل های هندسی همچون مربع ، لوزی و طرح های زیگزاگ را در ساختمان های رومانسک به وفور می توان مشاهده کرد.
معماری گوتیک
معماری گوتیک به عنوان یکی از انواع سبک مذهبی در تاریخچه معماری در جهان شناخته می شود. این سبک همواره در خدمت کلیسا بوده است و کلیساهای بسیار باشکوهی با این سبک ساخته شده اند که کلیسای نتردام پاریس از نمونه های برجسته گوتیک به شمار می رود.
معماران با کمک گرفتن از طاق نوک تیز ، پشت بند معلق (شمشیری) و قوس جناغی (دنده دار) برای ساخت ، بناهای بلند و محکم کمک می گرفتند. معماری گوتیک به سه دوره گوتیک آغازین(از سال ۱۱۲۰ تا ۱۲۰۰ میلادی) ، پیشرفته و پسین تقسیم بندی می شود.
معماری رنسانس
معماری رنسانس ، نقطه عطف در سبک های معماری جهان است. رنسانس در بازه ی زمانی بین قرن ۱۵ و اوایل قرن ۱۷ میلادی رشد و توسعه پیدا کرد. سبک معماری رنسانس در ایتالیا آغاز شد و به مرور زمان به سراسر اروپا انتقال پیدا کرد.
معماران سبک رنسانس پیچیدگی ، غیرمتقارن بودن و حالت قائمی و عمودی ساختمان های گوتیک را نمی پسندید و به دنبال این بودند که تقارن را در بناهای خود پیاده سازی کنند. طاق های گرد ، گنبدها و شیوه های معماری کلاسیک در معماری رنسانس دوباره احیا شد.
استفاده ی فراوان از ستون های کلاسیک و ستون های چسبیده به دیوار ، سقف داخلی مسطح یا حفره مانند ، طاقچه های داخل دیوار که با مجسمه پر می شدند از مهم ترین خصوصیات معماری رنسانس است.
سخن نهایی
مطالعه هنر معماری نه تنها به شناخت ساختمان ها در دوران های مختلف کمک می کند، بلکه احساسات و عواطف انسانی را نیز مورد تحلیل قرار می دهد. معماری را می توان روشی برای متحد کردن زمین ، انسان ، روح و جهان هستی معرفی کرد. بنابراین یک معمار باید در کنار مسلط بودن به اصول مهندسی یک هنرمند هم باشد. مطالعه معماری در جهان نیز نشان می دهد بزرگان این حوزه از این ویژگی بهره برده‌اند.
