هر کدام از ساختمان های مسکونی ، تجاری و اداری در ساختار داخلی با معماری و شکل های متفاوتی ساخته می شوند. در صورتی می توان درباره معماری داخلی یک ساختمان نظر داد که تمامی قسمت های داخلی آن بررسی و مشاهده شود. اما نمایی ظاهری ، طرح و طراحی نمای ساختمان در طول شبانه روز کاملا مشخص است و همه افراد می توانند آن را مشاهده کنند. این قسمت از ساختمان جلوه های بصری آن را نشان می دهد و می تواند موجب جذب مخاطبان به سمت خود شود.
از سوی دیگر طراحی نامناسب و بد می تواند چهره بدی از یک ساختمان به نمایش بگذارد. این مسئله به خوبی اهمیت طراحی نمای ساختمان را نشان می دهد. برای داشتن یک نمای زیبا ، منحصر به فرد و با کیفیت باید فاکتورها و اصول مختلفی را در نظر داشت. به عبارت دیگر اصول طراحی نما ما را در انتخاب متریال مناسب ، نقشه درست و سایر موارد راهنمایی می کند. در این مقاله قصد داریم تمامی اصول طراحی نما را به طور کامل بررسی کنیم.
طراحی نمای ساختمان بر اساس اصول طراحی نما
یکی از ارکان بسیار مهم در هر ساختمان ، نما و ظاهر بیرونی آن است. حتی اگر طراحی داخلی ساختمان به بهترین شکل و کیفیت کامل پیش برود ، اما نمای زیبا و باکیفیت نداشته باشد ، از جذابیت ساختمان کاسته می شود.
در یک شهر ساختمان های مسکونی ، آپارتمان ها و خانه های ویلایی ، ادارات و فروشگاه ها در کنار هم قرار می گیرند و بافت شهر را تشکیل می دهند. زیبایی هرکدام از این ساختمان ها روی زیبایی تمام شهر تأثیرگذار است. به عبارت دیگر هر کدام از این ساختمان ها مانند یک قطعه از پازل کلی تصویر شهر هستند و جزئی از آن را تشکیل می دهند. در نتیجه و فضای کلی تاثیرگذار هستند.
این موضوع موجب می شود که معماران و طراحان نما به اصول طراحی نما دقت و توجه بیشتری داشته باشند. در گذشته این مسئله اهمیت چندانی نداشت و یک ساختمان مسکونی فقط نقش سرپناه را برای ساکنین خود بازی می کرد. اما در حال حاضر فاکتورهای مختلفی در ساخت یک سازه شهری مورد توجه قرار می گیرد. یکی از آن ها زیبایی و کیفیت مصالح ساختمان و زیبایی نمای آن است. در ادامه اصول طراحی نما را با یکدیگر بررسی می کنیم.
- توجه به سادگی
ممکن است تصور شود که طراحی نمای ساختمان نیاز به طراحی های سنگین با متریال های متعدد و طرح های عجیب و غریب دارد؛ در حالی که چنین نیست. اولین و مهم ترین فاکتور برای ارائه طراحی زیبا و خوب ، رعایت سادگی در آن است.
به طور مثال در ساختمان های بلند ، برج ها و آسمان خراش ها سادگی نما بیش از هر چیز موجب زیبایی آن می شود. لزومی ندارد که با استفاده از متریال های خاص و متعدد ظاهر و نمای ساختمان را شلوغ کنید. برای اجرای نمای ساختمان ساده و شیک بهتر است از یک رنگ در نما استفاده شود.
همچنین از به کار بردن المان های زیاد و موتیف های پی در پی باید خودداری کرد. البته اجرای چند موتیف با فاصله در طول نما زیبایی آن را زیاد می کند و از یکنواختی و سادگی بیش از حد نما و تکرار بصری آن کاهش می دهد.
- نورپردازی مناسب
در حال حاضر نورپردازی در بسیاری از نماهای ساختمانی رعایت می شود. البته در برخی موارد در طراحی نمای ساختمان نورپردازی ها شکل اغرار آمیز به خود گرفته است. به طوری که این روشنایی بیشتر از نمای ساختمان به چشم می آید. در اجرای این متریال نیز باید حد تعادل را رعایت کرد.
نورپردازی می تواند نمای ساختمان را در طول شب زیباتر کند؛ به طوری که مخاطبان در طول شب بتوانند نما را ببینند. اما نباید آن قدر نورپردازی زیاد باشد که نما به طور کامل فراموش شود و فقط روشنایی نورپردازی دیده شود.
آنچه که اهمیت دارد این است که اول خود نما به چشم بیاید و بعد از آن نورپردازی خود را نشان دهد.
- انتخاب نوع مصالح کاربردی
برای طراحی نمای ساختمان مصالح مختلفی در دسترس هستند و هر کدام مزایا و معایب متفاوتی دارند. آنچه که در انتخاب مصالح اهمیت پیدا می کند ، کیفیت آن است. از سوی دیگر اگر قصد دارید چندین متریال متفاوت را با هم ترکیب کنید و ترکیبی جدید ایجاد کنید ، باید این مصالح با یکدیگر همخوانی داشته باشند.
به عبارت دیگر از نظر ترکیب رنگ و جنس باید میان این متریال ها هارمونی برقرار شود. از سوی دیگر از نظر زیبایی شناختی باید ترکیب متعادلی میان این مصالح برقرار باشد تا تعادل بصری ایجاد شود.
- توجه به اقلیم
ایران اقلیمی چهار فصل دارد و مناطق مختلف آن شرایط آب و هوایی و جغرافیایی متفاوتی را تجربه می کنند. با توجه به مسئله نمی توان برای تمامی مناطق از یک نوع مصالح و متریال خاص برای نمای ساختمان استفاده کرد.
به طور مثال در تهران برای طراحی نمای ساختمان مصالحی مانند شیشه تک جداره ساده ، آجرنما ، سنگ و بتن استفاده می شود. این مصالح در فصل سرما مقاومت خوبی دارند و از اتلاف انرژی جلوگیری می کند. البته در میان مصالحی که ذکر شد ، سنگ نما مقاومت کمتری دارد و در اولویت آخر قرار می گیرد.
در مناطق گرمسیری نیز مصالحی مانند بتن ، آجرنما ، چوب چند لایه ، سنگ نما و شیشه تک جداره ساده به ترتیب در اولویت استفاده قرار می گیرند. کاربرد این مصالح تاثیر خوبی در کاهش مصرف انرژی سیستم های برودتی دارد. در نتیجه از خروج هوای خنک جلوگیری می کند.
- رعایت تقارن
یکی از اصول مهم در طراحی نمای زیبا ، رعایت تقارن میان اشکال ، خطوط و مصالحی است که در نمای ساختمان استفاده می شود. رعایت این موارد باعث زیبایی هر چه بیشتر ساختمان از نظر بصری خواهد بود.
بهتر است این تقارن در ترکیب رنگ ها نیز رعایت شود. البته باید به شکلی تقارن صورت گیرد که تکرار ناخوشایندی نداشته باشد. در برخی موارد نیز تضاد و برهم زدن تکرارها زیبایی می آفریند. می توان خطوطی روشن تر را با خطوط تیرتر در نمای ساختمان تلفیق کرد و طبقات را از هم جدا کرد. این کار نمای ساختمان را سادگی و تکرار بیش از حد خارج می کند.
اصول تقارن از جمله اصول طراحی نما است که در گذشته های دور و در دوران باستان نیز مورد توجه بود. اماکن مذهبی قدیمی نیز به خوبی این اثر را رعایت می کردند. ایجاد تقارن در نمای ساختمان باعث تعادل و نظم در نمای ظاهری آن می شود. به عبارتی چشم با دیدن طراحی نمای ساختمان ظاهری موزون و هماهنگ مشاهده می کند.
- شفافیت بصری
یکی دیگر از اصول طراحی نما توجه به پنجره ها و نور طبیعی ساختمان است. پنجره ها همان طور که در فضای داخلی نقش مهم شفافیت ساختمان را بازی می کنند ، در نمای بیرونی هم باعث شفافیت بصری نمای ساختمان می شوند.
البته استفاده از پنجره ها باید به تناسب و تعادل صورت گیرد. همچنین تقارن داشتن پنجره ها از نظر تعداد ابعاد و شکل ظاهری باعث نظم و هارمونی در نمای ساختمان می شود.
- توجه به بافت شهری
همان طور که بیان شد یک ساختمان مسکونی ، اداری و تجاری همانند قطعه ای از یک پازل بزرگ از تصویر شهر است. این قطعه باید با سایر قطعات هماهنگی و همخوانی داشته باشد. به همین دلیل توجه به اقلیم ، سنت ها و بافت منطقه در انتخاب متریال طراحی نما موثر است.
به طور مثال در بافت کویری شهر کاشان و یزد خانه ها بیشتر با آجرنما طراحی و نماکاری می شوند. در این بین استفاده از متریال های نامتعارف چهره چندان زیبایی ندارد و تناسب با سایر بافت شهر ایجاد نمی کند.
از سوی دیگر در مناطق شمالی کشور پنجره های بزرگی برای استفاده بیشتر از نور طبیعی ایجاد می شود. این در حالی است که در مناطق سردسیری مانند غرب کشور نمی توان پنجره های بزرگ و سرتاسری نصب کرد؛ زیرا باعث خروج انرژی گرمایی در فصول سرد سال خواهد بود.
در کنار این موارد شهرهایی که در تولید یک متریال خاص مانند سنگ فعال هستند ، بیشتر از آن برای نمای ساختمان بهره می گیرند.
کلام پایانی
طراحی نمای ساختمان و رعایت اصول طراحی نما کاری کاملا تخصصی و حرفه ای است. برای اینکه بتوان زیبایی بیشتری در نمای ساختمان ایجاد کرد و سایر فاکتورها مانند مطابقت با اقلیم منطقه و… را داشته باشد ، بهتر است از طراحان مجرب کمک گرفت.
طراحان نما هنگام طراحی نمای ساختمان به خوبی می دانند که چه نمایی برای چه ساختمان و چه نوع متریالی مناسب تر است. همچنین طراحان با توجه به کاربری ساختمان از نظر مسکونی ، تجاری ، اداری و… مصالح نمای ساختمان و طراحی مناسب تر را انتخاب می کنند.
